Badanie USG u psa i kota – co wykrywa diagnostyka obrazowa zwierząt?

Badanie USG u psa i kota wykrywa zmiany w narządach wewnętrznych, pomaga ocenić przyczynę bólu brzucha, wymiotów lub problemów z oddawaniem moczu, a także potwierdza ciążę i monitoruje jej przebieg. Jest nieinwazyjne, nie wykorzystuje promieniowania jonizującego i zwykle nie wymaga znieczulenia. Poniżej wyjaśniamy, co dokładnie pokazuje ultrasonografia, kiedy lekarz ją zleca i jak przygotować zwierzę do wizyty.

Na czym polega USG u psa i kota i kiedy się je wykonuje?

USG zwierząt to metoda obrazowania, w której głowica wysyła fale ultradźwiękowe i odbiera ich echo, tworząc obraz narządów w czasie rzeczywistym. Badanie pozwala ocenić wielkość, kształt, strukturę i położenie narządów, a w razie potrzeby wykonać pomiary.

W praktyce klinicznej USG zleca się m.in. przy bólach brzucha, wzdęciach, biegunce lub wymiotach, nagłej utracie apetytu, podejrzeniu ciąży, problemach z oddawaniem moczu, krwiomoczu, przy spadku masy ciała bez wyraźnej przyczyny, a także w profilaktyce u zwierząt z chorobami przewlekłymi.

Co wykrywa diagnostyka USG? Narządy i typowe nieprawidłowości

Zakres badania obejmuje większość struktur jamy brzusznej oraz – przy odpowiednim wskazaniu – serce i tarczycę u wybranych gatunków. Poniżej najczęstsze zastosowania w rozpoznawaniu chorób:

• Narządy wewnętrzne jamy brzusznej: wątroba, śledziona, nerki, nadnercza, trzustka, żołądek, jelita, pęcherz moczowy, prostata lub macica – ocena wielkości, echostruktury, granic narządów oraz obecności płynu w jamie otrzewnej.
• Układ moczowy: kamienie w pęcherzu lub nerkach, zgrubienia ściany pęcherza, polipy, torbiele, poszerzenie miedniczek nerkowych, ocena resztki moczu po mikcji.
• Układ pokarmowy: zgrubienia ścian jelit, zmiany warstwowości, poszerzenie żołądka, zastój treści, ciała obce w żołądku lub jelitach (w zależności od materiału), przerost węzłów krezkowych.
• Zmiany patologiczne: guzy lite i torbiele, ropnie, krwiaki, ogniska zapalne, przerzuty do wątroby lub śledziony – z możliwością oceny unaczynienia w trybie dopplerowskim, gdy jest wskazanie.
• Ciąża u zwierząt: potwierdzenie obecności pęcherzyków ciążowych, lokalizacja płodów, ocena żywotności płodów i przybliżony wiek ciążowy w określonym przedziale czasowym.
• Choroby serca (echokardiografia): ocena jam serca, pracy zastawek, kurczliwości mięśnia sercowego, przepływów krwi – badanie wykonywane przy podejrzeniu chorób kardiologicznych.
• Ciała obce: niektóre materiały (np. tkaniny, część tworzyw) mogą być widoczne w żołądku lub jelitach; w przypadku metalowych przedmiotów często lepszym uzupełnieniem jest RTG.

Bezpieczeństwo i ograniczenia ultrasonografii u zwierząt

Bezpieczeństwo: USG nie wykorzystuje promieniowania jonizującego, dlatego stosuje się je u młodych i dorosłych zwierząt oraz ciężarnych samic. Zwykle nie wymaga sedacji; wyjątek stanowią pacjenci silnie zestresowani lub odczuwający ból, gdy utrzymanie bezruchu jest trudne.

Ograniczenia: gaz w jelitach może zasłaniać obraz, a otyłość zmniejsza jakość wizualizacji. USG nie zastępuje badań laboratoryjnych czy RTG – często stanowi element szerszej diagnostyki, łączonej z badaniami krwi, moczu lub testami serologicznymi. Ostateczne rozpoznanie bywa potwierdzane cytologią, biopsją lub histopatologią.

Jak wygląda badanie krok po kroku?

Przed rozpoczęciem lekarz zbiera wywiad, bada palpacyjnie brzuch i określa zakres USG. Zwierzę kładzie się na boku lub grzbiecie. W wybranych miejscach goli się sierść, by poprawić kontakt głowicy ze skórą, i nakłada żel. Specjalista ocenia narządy w ustalonej kolejności, wykonuje pomiary i zapisuje obrazy do dokumentacji. Po badaniu żel można zetrzeć, a pacjent wraca do standardowej aktywności, chyba że zalecono inaczej.

W echokardiografii często układa się zwierzę na specjalnym stole z okienkiem lub w pozycji bocznej, by głowica miała dostęp do klatki piersiowej. W razie potrzeby wykorzystuje się doppler do oceny przepływów.

Przygotowanie psa i kota do USG

Przygotowanie bywa proste, ale wpływa na jakość obrazu. W wielu przypadkach zaleca się kilkugodzinną głodówkę (zwykle 8–12 godzin) i dostęp do wody. Do oceny pęcherza moczowego wskazane jest, by zwierzę nie oddawało moczu bezpośrednio przed badaniem. W przypadku pacjentów leczonych przewlekle ustalenia dotyczące leków zawsze należy omówić z lekarzem prowadzącym.

Gdy celem jest ocena jelit lub trzustki, lekarz może zalecić dodatkowe przygotowanie (np. modyfikację posiłków dzień wcześniej). W nagłych przypadkach badanie wykonuje się niezależnie od przygotowania, z uwzględnieniem możliwych ograniczeń interpretacyjnych.

Profilaktyka i monitorowanie zdrowia z pomocą USG

Diagnostyka USG wspiera wykrywanie zmian zanim dojdzie do nasilonych objawów klinicznych. U zwierząt z chorobami przewlekłymi (np. nerek, wątroby, serca) badanie bywa elementem kontroli stanu zdrowia i odpowiedzi na wdrożone postępowanie. Wykrycie wczesnych odchyleń – jak kamienie, torbiele czy guzki – pozwala szybciej zaplanować dalsze kroki diagnostyczne.

W rozmowie właściciel–lekarz warto ustalić częstotliwość kontroli oraz zakres USG, dopasowany do wieku, gatunku, rasy i historii medycznej zwierzęcia.

Najczęstsze pytania opiekunów podczas badania USG

– Czy USG boli? Ultrasonografia jest badaniem kontaktowym; odczuwalny bywa jedynie chłód żelu i lekki nacisk głowicy. U zwierząt z bólem brzucha ucisk może wywołać dyskomfort, co zgłasza się lekarzowi.

– Czy wynik jest od razu? Obraz widać w czasie rzeczywistym, ale interpretacja obejmuje porównanie z wywiadem, badaniem klinicznym i innymi wynikami. Lekarz informuje, kiedy dostępny będzie opis.

– Czy wykryje każdy guz? Czułość zależy od lokalizacji, wielkości i charakteru zmiany. Dla pełnej oceny bywa potrzebna biopsja lub inne badania obrazowe.

Gdzie wykonać USG w regionie?

Jeśli szukasz informacji o organizacji badania w mieście, pomocny może być przewodnik dostępny tutaj: USG psa i kota we Wrocławiu na Śródmieściu. Materiał ma charakter informacyjny i ułatwia przygotowanie do wizyty oraz rozmowę z lekarzem o zakresie badania.